پرچم ایران؛ از آغاز تا کنون :
پرچم واژه‌ای مغولی یا ترکی بوده که به زبان فارسی راه یافته‌است.. در زبان فارسی از واژه درفش به جای پرچم استفاده می­شده است. اولین اشاره به وجود پرچم در تاریخ ایران به قیام کاوه آهنگر علیه ضحاک برمی­گردد. در آن زمان کاوه برای شوراندن مردم علیه ضحاک، پیش بند چرمی را که آهنگران می­بستند بر سر چوبی مانند بیرق کرده و مردم را برای قیام علیه ظلم پادشاه زمانه، دور خود جمع کرد. در کتب قدیمی همچون اوستا نیز به درفشی به شکل گاو بالدار نیز اشاره شده‌است. پرچم دوران هخامنشی به شکل عقابی با بال‏های گشوده با قرص خورشیدی در پشت سرعقاب بوده‌است. در زمان اشکانیان نیز پرچمی که استفاده می‌شده به نقش خورشید مزین بوده است. در ادامه به تاریخچه­ی پرچم ایران و تغییر وتحولات آن طی دوره­های مختلف تاریخی به صورت خلاصه اشاره شده است.

پیدایش پرچم در ایران :
پس از حمله اعراب به ایران، ایرانیان تا ۲۰۰ سال هیچ درفش یا پرچمی نداشتند و تنها دو نفر از قهرمانان ملی به نام­های ابومسلم خراسانی و بابک خرمدین، دارای پرچم بودند. ابومسلم پرچمی یک سره سیاه رنگ و بابک پرچمی سرخ‌ رنگ داشت. به همین علت طرفداران این دو سیاه‌جامگان و سرخ‌جامگان نامیده می­شدند.

به دلیل اینکه اعراب نقاشی را حرام می­دانستند، تا سال‌های زیادی هیچ نقش و نگاری بر روی درفش‌ها تصویر نمی‌شد. نخستین تصویر بر روی پرچم ایران مربوط به سال ۳۵۵ خورشیدی (۹۷۶ میلادی) می­باشد که غزنویان، با شکست دادن سامانیان، حکومت کشور را در دست گرفتند و سلطان محمود غزنوی دستور داد نقش یک ماه را بر روی پرچم خود که رنگ زمینه آن یک‌سره سیاه بود، زردوزی کنند. سپس در سال ۴۱۰ خورشیدی (1031 میلادی) سلطان مسعود غزنوی به خاطر علاقه­ای که به شکار شیر داشت، فرمان داد نقش و نگار یک شیر جایگزین ماه شود که بعد از آن سال­های زیادی تصویر شیر از روی پرچم ملی ایران حذف نگردید.

در دوره­ی صفویان هرچند از علم­ها و پرچم­های متفاوتی استفاده می­شد اما تا زمان حکومت شاه عباس، پرچم شیر و خورشید پرچم اصلی صفوی بوده­است. اروپاییانی که در این دوره از ایران بازدید کرده‌اند پرچم­های ایران را سه گوش، مزین به نقش‏های شیر وخورشید، ذوالفقار یا آیات قرآنی وصف کرده‌اند.

در دوره­ی نادر شاه در بیرق سلطنتی از رنگ سبز که نشان مذهب شیعه در دوره صفویان بوده است، استفاده نمی­شد. در این دوره از دو درفش استاندارد به رنگ­های قرمز، آبی و سفید و درفشی چهار رنگ که دارای رنگ­های قرمز، آبی، سفید و طلایی بوده، استفاده می­شده است.

در دوره حکومت آقامحمدخان قاجار، سر سلسله قاجاریان، چند تغییر اساسی در شکل و رنگ پرچم رخ داد. از جمله این که شکل آن از حالت سه گوش به چهارگوش تغییر یافت. همچنین به دلیل دشمنی که آقامحمدخان با نادرشاه داشت دو رنگ سبز و سفید پرچم ایران را حذف کرده و تنها رنگ سرخ روی پرچم باقی ماند. دایره سفید رنگ بزرگی در میان این پرچم بود که در آن تصویر شیر و خورشید به رسم معمول وجود داشت، با این تفاوت بارز که برای نخستین بار شمشیری در دست شیر قرار گرفته بود.

میرزا تقی­خان امیرکبیر به دلیل علاقه ویژه­ای که به نادرشاه داشت، از همان رنگ­های موجود در پرچم او استفاده کرد با این تفاوت که شکل پرچم را از حالت سه گوش به حالت مستطیل تغییر داد. این پرچم به صورت سراسر زمینه پرچم سفید، با یک نوار سبز به عرض تقریبی ده سانتی متر در گوشه بالایی و نواری سرخ رنگ به همان اندازه در قسمت پایین پرچم دوخته می­شد. نشان شیر و خورشید و شمشیر نیز بدون آنکه تاجی بربالای خورشید گذاشته شود، در میان پرچم قرار گرفته بود. بدین ترتیب پرچم ایران تقریبا به شکل و فرم پرچم امروزی ایران درآمد.

در زمان رضاشاه پرچم قبلی حفظ شد با این تفاوت که که شیر چهره واقعی­تری به خود گرفته بود. در این دوره در بسیاری از موقعیت­ها نظیر استفاده‌های نظامی پرچم دارای تاج پهلوی نیز بوده‌است .مدتی از دوره محمدرضا شاه، ایران دارای سه پرچم رسمی بوده‌است. "پرچم ملی" که فقط دارای سه قسمت مساوی به رنگ سبز، سفید و سرخ بود. "پرچم دولتی" که تنها تفاوت آن با پرچم ملی در نقش شیر و خورشید آن بود و مخصوص ادارات و دستگاه‌های دولتی و روابط خارجی بود و در نهایت "پرچم سلطنتی" که به رنگ آبی آسمانی بوده و در گوشه سمت چپ آن تاج پهلوی نقش شده بود.

بعد از انقلاب 1357 علامتی که بیان‌گر «الله» و شعار «لا اله الا الله» و تصویر لاله که سمبل خون شهیدان است، به رنگ قرمز در میان پرچم و روی رنگ سفید قرار گرفت. در اصل هجدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۵۸ (۱۹۷۹ میلادی) در مورد پرچم آورده شده­است که پرچم جمهوری اسلامی از سه رنگ سبز، سفید و سرخ تشکیل می‌شود و نشان جمهوری اسلامی ایران (تشکیل شده با حرف الله) در وسط آن قرار دارد. همچنین ۲۲ «الله‌اکبر» به رنگ سفید و به نشانه پیروزی انقلاب در روز22بهمن، در حاشیه پایین رنگ سبز و حاشیه بالای رنگ قرمز با خط بنایی نوشته شده‌است که طراح آرم پرچم اثر استاد حمید ندیمی استاد دانشکده معماری دانشگاه شهید بهشتی می‌باشد.